ՄԱԿ-ի կոմիտեն որոշել է, որ Վրաստանը չի կարողացել պաշտպանել երեխաներին բռնությունից Նինոծմինդայի գիշերօթիկ դպրոցում և փոխհատուցում է պահանջել պետությունից 27.06.2024 news Նինոծմինդա
ՄԱԿ-ի Երեխայի իրավունքների կոմիտեն գտել է, որ Վրաստանը խախտել է երեխաների իրավունքները պաշտպանելու իր պարտավորությունները, քանի որ անմիջապես չի միջամտել և միջոցներ չի ձեռնարկել՝ կանխելու վրաց ուղղափառ եկեղեցու փակ մանկատանը ապրող երեխաների հաճախակի ֆիզիկական և հոգեբանական բռնությունները:
ՄԱԿ-ի կոմիտեն որոշում է կայացրել Սուրբ Նինո մանկատանը բնակվող 57 երեխաների անունից ներկայացված բողոքի վերաբերյալ։ Բողոքը ներկայացնելու պահին երեխաները բնակվում էին գիշերօթիկ դպրոցում։ Ինչպես նշում է Կոմիտեն, 57 երեխայի գործով դիմող Մ.Լ. իսկ Լ.Կ.-ի գործերով բացահայտվել է բռնություն և դաժան վերաբերմունք: Կոմիտեի որոշմամբ 2008 թվականին ծնված Մ.Լ. Երեք տարեկանից մինչև տասներեք տարեկան նա տեղավորվել է Նինոծմինդայի Սուրբ Նինոյի մանկատանը, որտեղ նա ենթարկվել է խիստ պատիժների՝ ակամա միզելու համար։ Մանկավարժները հաճախ հրահանգում էին մեծ երեխաներին «ուղղել» ՄԼ-ն և մյուս երեխաներին՝ փայտերով կամ ձեռքերով հարվածելով: 11 տարեկանում նրան ստիպել են նաեւ հոգեմետ դեղեր ընդունել։ Նման դժվարությունների է հանդիպել նաև երկրորդ երեխան՝ 2003 թվականին ծնված Լ.Կ.-ն։ Դրանցից հատկանշական են սննդի անբավարարությունը, ոչ պատշաճ հիգիենան և շարժման սահմանափակումը։ Նրա եղբայրը, ով հաշմանդամ էր, նույնպես տուժել է անտեսումից ու բռնությունից։
«Երեխաները, ովքեր զրկված են ընտանեկան միջավայրից, իրավունք ունեն հատուկ պաշտպանություն և օգնություն ստանալ իրենց մասին հոգացող պետության կողմից»,- ասել է կոմիտեի անդամ Բենուա վան Կիրսբիլկը՝ հավելելով, որ, համապատասխանաբար, Վրաստանի կառավարությունը պատասխանատու է փակվածի հետևում տեղի ունեցողի համար։ Մանկական գիշերօթիկի կամ այլ նմանատիպ հաստատության դռները տեղի են ունեցել այն կողմ:
Ինչպես նշում է ՄԱԿ-ի կոմիտեն, որբ երեխաների Նինոծմինդայի Սուրբ Նինոյի պանսիոնատը բնակելի հաստատություն է որբ երեխաների համար։ Վրաստանի հանրային պաշտպանի գրասենյակը 2015 թվականի զեկույցում առաջին անգամ նշել է այնտեղ ամենավատ իրավիճակը։ Զեկույցում նշվում են երեխաների շրջանում հաճախակիացած հոգեբանական և ֆիզիկական բռնության, ահաբեկման, ինչպես նաև դաստիարակների կողմից ֆիզիկական պատժի փաստեր՝ ծեծի, առանց սննդի թողնելու, կալանքի տակ պահելու և ստիպողաբար փասիանին: Այնուամենայնիվ, 2016 թվականին «Ուսումնական գործունեության լիցենզավորման մասին» Վրաստանի օրենքի նոր խմբագրության ներդրումից հետո գիշերօթիկ հաստատությանը կրթական գործունեության լիցենզիա է տրվել։
«Հանրային պաշտպանը 2018 թվականին հրապարակել է կրկնակի զեկույց, որտեղ ընդգծվել են պանսիոնատում առկա համակարգային խնդիրները և հսկողության ու երեխաների խնամքի բարելավման հրատապ անհրաժեշտությունը։ 2020 թվականի հունիսից՝ շուրջ մեկ տարի, հանրային պաշտպանի գրասենյակին արգելվում էր մուտք գործել պանսիոնատ։ Հաշվի առնելով, որ կառավարությունը չի կարողացել վերահսկել գիշերօթիկ հաստատության երեխաների վիճակը, «Գործընկերություն հանուն մարդու իրավունքների» հասարակական կազմակերպությունը դիմել է նախ Թբիլիսիի տարբեր դատարաններ, իսկ վերջում՝ 2021 թվականի մայիսին՝ ՄԱԿ երեխայի իրավունքների հանձնաժողով. Հանձնաժողովն անմիջապես ժամանակավոր միջոց է կիրառել հօգուտ 57 երեխայի և խնդրել է հանրային պաշտպանի գրասենյակի ներկայացուցիչներին ընդունել պանսիոնատ մշտադիտարկման նպատակով։ Մեկ ամիս անց Հանրային պաշտպանի գրասենյակին թույլատրվել է մուտք գործել պանսիոնատ և կատարել համալիր գնահատում, որի արդյունքում 27 երեխա տեղափոխվել է այլընտրանքային խնամքի տակ։ 2021 թվականի նոյեմբերի դրությամբ, չնայած չլուծված խնդիրներին, գիշերօթիկ հաստատությունում դեռևս ապրում էր 15 երեխա, այդ թվում՝ մեկ հաշմանդամություն ունեցող երեխա»,- ասված է կոմիտեի հաղորդագրությունում։ Բողոքի վերանայման արդյունքում Կոմիտեն որոշեց, որ Վրաստանը չի կարողացել պաշտպանել Նինոծմինդայի Սուրբ Նինոյի անվան գիշերօթիկ հաստատությունում տեղավորված ընտանեկան խնամքից զրկված երեխաներին, այդ թվում՝ հաշմանդամություն ունեցող մի քանիսին, բռնությունից և բռնությունից, և դրանով իսկ ոտնահարել է։ Երեխայի իրավունքների կոնվենցիայով նախատեսված պարտավորությունները։
Կոմիտեն դիմել է Վրաստանին՝ խնդրելով արդյունավետ միջոցներ ապահովել երեխաների զոհերի ոտնահարված իրավունքների վերականգնման համար։ Դրանցից՝ համարժեք փոխհատուցում և վերականգնում, հրապարակային ներողություն, պետական կալանքի տակ գտնվողների վիճակի վերագնահատում, անկախ հետաքննություն և պատասխանատու անձանց պատիժ։ Վերականգնողական միջոցառումները պետք է համակարգվեն զոհված երեխաների հետ՝ հաշվի առնելով նրանց տեսակետները։
«Մենք ապշած ենք այն իրավիճակից, որին այս երեխաները ստիպված են եղել բախվել՝ զրկված լինելով ընտանեկան միջավայրից, ոմանք շատ փոքր տարիքից և ամբողջ մանկության ընթացքում: Այն բուժումը, որին նրանք ենթարկվում են, կազդի նրանց զարգացման վրա ողջ կյանքի ընթացքում»,- ասել է Վան Քեյրսբիլկը։
Ըստ նրա՝ այդ ինստիտուտները կանոնավոր ու անկախ են։
